Ontdek Amersfoort - Monumenten
De stad Amersfoort is rijk aan monumenten. Die worden met zorg in stand gehouden. Wandel als liefhebber van monumenten eens door de stad en geniet van de rijkdom en van de verrassende stadsgezichten.
Onder de Linde (Mandaatshuis)
Het oudste café van Amersfoort. Het pand is oude Mandaatshuis uit ca. 1530. Het is één van de twee laat-gotische panden die Amersfoort nog heeft. Het andere is het Kapelhuis.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Sint Joriskerk
Deze driebeukige hallenkerk staat op de plaats waar in de 12e eeuw een bisschoppelijk hof stond. Daarmee markeert dit gebouw de geboorteplek van Amersfoort. In 1248 werd de kapel vervangen door een romaanse zaalkerk die zich daarna ontwikkelde tot een gotische kruiskerk en daarna tot de huidge hallenkerk (1534). Opvallend detail is dat de toren uit 1190 daarbij is blijven staan. De kerk is al lange tijd in gebruik bij de hervormde gemeente met de daarbij horende soberheid. Het prachtige gotisch doxaal herinnert nog aan de uitbundige katholieke periode (tot 1579)
Ontdek Amersfoort app voor Android
Appelmarkt
Van oorsprong lag dit terrein laag en was het erg nat. Bij archeologisch onderzoek zijn er houten beschoeiingen en een kademuur aangetroffen. Vanaf de dertiende eeuw is geprobeerd het terrein door ophogingen droog te krijgen. Uiteindelijk is dat dit gezellige plein geworden. Dit kunstwerk is geplaatst om de archeologische vondsten en deze geschiedenis zichtbaar te houden in de stad.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Lutherse kerk
Dit gebouw is in gebruik als stadskerk onder de naam: 'De Amersfoortse Zwaan'. Van oorsprong konden passanten en zieken bij deze 13e eeuwse Heilige Geestkapel terecht voor verzorging en onderdak. Vanaf 1686 is het gebouw in gebruik bij de Evangelisch-Lutherse gemeenschap. In 1837 kreeg het gebouw zijn huidige uiterlijk onder leiding van stadsarchitect B. Ruitenberg.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Boterbeurs
Deze houten overkapping staat hier sinds 1608. Hij is gebouwd op verzoek van de boterhandelaren zodat zij hun handel niet meer in weer en wind hoefden te doen. In 1992 is het torentje erop geplaatst, daar vecht Sint Joris ieder uur zijn strijd met de draak.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Logement de Gaaper
Het oudste stenen huis van de stad, gebouw rond 1225 en na de stadsbrand van 1340 vergroot. De naam dankt het aan Cornelis B. Kok die hier ergens na 1822 zijn apotheek vestigde die hier tot 2002 is geblijven. De Gaper is het uithangbord van apothekers.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Kapelhuis
In dit laat-gotische pand bevond zich de vergaderplaats van de Onze Lieve Vrouwebroederschap. Die werd in 1445 opgericht en beheerde de Onze-Lieve-Vrouwekapel. Zij waren de organisatie achter Amersfoort als bedevaartsplaats.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Dieven- of Plompetoren
Deze toren uit de middeleeuwse stadsmuur diende van 1434 tot 1889 als stadsgevangenis. De poortdoorgang is er pas sinds de 20e eeuw. Het klokje en de dakruiter komen van de gesloopte latijnse school. Daarom wordt de toren ook wel het Latijntje genoemd.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Sint Rochuskapel
Deze mooie kapel stamt uit 1507 en is het oudste gebouw van het hofje Armen de Poth. Hij is gewijd aan Sint Rochus (1295-1327) die zieken en pestlijders verpleegde.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Huis met de paarse ruitjes.
Het mangaan in het glas is onder invloed van licht paars gekleurd. Hieraan dankt dit huis zijn naam. Oorspronkelijk (ca 1780) was dit een koopmanshuis gebouwd voor Benjamin Cohen. Het heeft prachtige joodse interieurs. Vanaf 1843 was het in gebruik bij de Congregatie Onze Lieve Vrouw voor een meisjeskostschool en als klooster. Het wapen op de gevel is dat van kardinaal De Jong die hier aan het eind van zijn leven woonde.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Monnikendam
Deze waterpoort was onderdeel van de tweede stadsomwalling en werd omstreeks 1420 gebouwd. Rond 1840 werd de poort door tuinarchitect Zocher als decoratief element opgenomen in het plantsoen.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Huis Bollenburg
"In dit huis woonde tot 1564 Johan van Oldebarneveldt. Hij werd in 1586 landsadvocaat en daarmee de belangrijkste adviseur van de staten van Holland. Hij was de drijvende kracht achter de VOC en speelde een belangrijke rol in het 12-jarig bestand in de oorlog tegen Spanje. In 1619 is hij na onenigheid met Prins Maurits, in De Haag onthoofd."
Ontdek Amersfoort app voor Android
Huis Tinnenburg
De Tinnenburg en de Rommelenburg vormden samen een waterpoort in de stadsmuur. In de zijgevel kun je de doorsnede van de stadsmuur en de aanzetten van de waterpoort nog goed zien. Toen de tweede stadsmuur in 1450 klaar was werd de poort afgebroken.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Muurhuizen 33 / Elisabeth Gasthuys
Hier was van 1578 tot 1907 het Sint-Elisabeth Gast- of Ziekenhuis gevestigd. Het allereerste ziekenhuis van de stad Amersfoort. Alleen in uiterste nood werd men opgenomen, als de zieke zo arm was dat hij of zij niet thuis kon worden verpleegd. Deze gastvrijheid kwam voor uit de liefde voor God. Vandaar de term 'gasthuis' waar wij nu ziekenhuis zeggen.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Herdenksteen Hoogland
Deze grafsteen met de tekst: "wij hebben geworsteld maar zijn niet bovengekomen", herinnert aan Hoogland als een zelfstandige gemeente. Bij de voortdurende stadsontwikkeling is het steeds de vraag welke gemeente bovenkomt. Op 8 september 1857 gaat de gemeente Duist op in de Gemeente Hoogland. Op 1 januari 1974 eindigt Hoogland als zelfstandige gemeente en gaat op in de gemeente Amersfoort. Dit ondanks fel verzet van de Hooglanders. "Handen af van Hoogland" is de slogan die velen zich nog herinneren.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Kapel van Coelhorst
Deze kapel stamt uit 1350 en is gewijd aan Sint Nicolaas. Hij diende als katholieke buurtkapel waar tot 1585 katholieke erediensten werden gehouden. Daarna kwam de kapel in protestantse handen. In 1843 werd de kapel verkocht aan de eigenaars van landgoed Coelhorst. Zij gebruikten de kapel als grafkapel. De stichting Kapel van Coelhorst beheert sinds 1995 dit prachtige erfgoed. De omliggende begraafplaats is nog steeds in gebruik bij de Hervormde gemeente.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Kapel van Isselt
In 1339 werd deze kapel gebouwd door Dirk Cosijn van Isselt. De kapel was gewijd aan Sint Barbara één van de veertien heilig helpers. De kapel is uitgegroeid tot een heerlijkheid met een zelfstandig gerecht dat later tot de gemeente Soest hoorde. Sinds 1-9-1938 hoort het gebied bij Amersfoort. Rond 1650 werd tegen de kapel een herenhuis aangebouwd dat in 1784 is gesloopt. Daarna is een boerderij ontstaan. In 1775 kwam de kapel in eigendom van de familie Van Dam.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Tol- of accijnshuisje
Op goederen die de stad in kwamen werd tol geheven. In de Bloemdalsestraat gebeurde dat bij dit tolhuis uit ongeveer 1840. Aan het einde van de Kamp stond een soortgelijk huisje. Op de Utrechtseweg stond een hek dat nu nog te zien is bij de ingang van Park Randenbroek. De tol bedroeg in 1850 voor een kar met een paard ervoor zeven cent. De stedelijke tolheffing werd in 1865 afgeschaft.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Conincksbrug
De Conincksbrug uit 1915 hoort tot de oudste gewapend betonnen bruggen van Nederland. De brug is ontworpen door ir. C.G. Beltman, directeur gemeentewerken en gebouwd door NV. Wernink’s Betonfabriek uit Leiden. Bij de restauratie in 1992 is de brug voorzien van nieuwe lantaarns die zijn ontworpen door W. van den Andel van Bureau Monumentenzorg Amersfoort.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Koppelpoort
Deze gecombineerde land en waterpoort dankt zijn naam aan het middelnederlandse woord coppel of gemeenschappelijke weide. De poort is voltooir in 1425 en maakt deel uit van de tweede stadsomwalling. Boven het water is het tredrad nog aanwezig waarmee de waterpoort kon worden afgesloten.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Volmolen
Hier werd van wol vilt gemaakt. Een lakenwever weefde van wol een laken. De Volder bewerkte dit laken in bakken met kokend water, zand en urine te kneden totdat de vezels van de wol in elkaar grijpen (vervilt) waardoor laken ontstaat. Oorspronkelijk gebeurde dit door voetvolders, op deze plaats mechanisch door een door het water aangedreven volmolen.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Oud Katholieke Kerk - Sint Joris op 't Zand
Rond 1630/1640 realiseerde de rooms-katholieke parochie Sint Georgius op het hier aanwezige Begijnhof een schuilkerk. Op 27 april 1723 werd Cornelis Steenoven door Het Kapittel van Utrecht benoemd tot aartsbisschop. Die benoeming werd door het bestuur in Rome niet erkend en dit conflict leidde tot een scheuring waarbij de oud-katholieke kerk is ontstaan. De schuilkerk is in 1927/1928 vervangen door het huidige gebouw in de stijl van de Amsterdamse School. De architect was de amersfoorter W. van Gent. In de kerk bevinden zich een reliekschrijn met de restanten van het miraculeuze Mariabeeldje uit 1444 en een schilderij met de oudste afbeelding van de Onze Lieve Vrouwetoren.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Mannenzaal
De Mannenzaal stamt uit 1531-1536 en is het laatste restant van het oorspronkelijke Sint Pietersgasthuis. De mannen sliepen hier oorspronkelijk halfzittend met zijn tweeën in één bedstee. In 1838 veranderde dat en sliep en had iedere man zijn eigen bedstee, pot en kist. De Mannenzaal was in gebruikt tot 1907. Je ziet de zaal nu zoals hij in 1907 was. Levende Historie laat zien hoe het er hier toen aan toe ging.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Nationaal Monument Kamp Amersfoort
Nationaal Monument Kamp Amersfoort houdt de herinnering in stand van het leed dat ca. 47.000 gevangenen moesten doorstaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. In dit concentratiekamp heerste een mensonterend regime van honger, mishandeling, dwangarbeid en executies.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Sint Ansfriduskerk
Deze rooms-katholieke kerk is genoemd naar Sint Ansfridus. Hij stichtte rond het jaar 1000 het klooster Hohorst op de Heiligenberg in Leusden. De kerk is gebouwd 1915-1916. Het is een ontwerp van Wolter ten Riele, een leerling van Pierre Cuypers, de grootmeester van de neogothiek. Het verbaast daarom niet dat deze kerk is ontworpen in een herkenbare negotische stijl. Al zo'n 40 jaar wordt in deze kerk in december, de kerstallententoonstelling gehouden.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Sovjet Ereveld
Op deze erebegraafplaats liggen 865 slachtoffers van de tweede werledoorlog begraven. Zij zijn afkomstig uit de Sovjet Unie.
Ontdek Amersfoort app voor Android
Belgenmonument
Dit monument, het grootste van nederland, is een geschenk van de Belgen aan Nederland als dank voor de opvang van de geïnterneerde militairen en hun gezinnen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het ontwerp is van de Belgische architect Huib Hoste. De bouw duurde van 1917 tot 1919. Het tuinontwerp is van de belgische tuinarcitect Louis van der Swaelmen en pas naadloos bij de architectuur van het monument.
Ontdek Amersfoort app voor Android